Wel of geen kasteel
Op deze pagina vindt u informatie over de huizen,
waarvan niet zeker is of er ooit een kasteel gestaan heeft.
Alendorp
Het goed Alendorp wordt voor het eerst vermeld in 1377. Dan vinden dan in een akte Hendrik, heer van
Alendorp en zijn vrouw Elisabeth genoemd. Hij draagt de helft van de tienden van Alendorp op aan de
proost van Oud-Munster. In 1454 komen we een nakomeling tegen, Lubbert van Alendorp, heer van
Bleyenberg en Abelschoten, hij is dan Raad van de Stad Utrecht.
Het gaat hier waarschijnlijk om een (omgrachte) boerderij in het Nederkwartier onder Vleuten, en heeft
gelegen aan de Alendorper dijk, waar deze gekruist wordt door de Alendorper Wetering.
Op deze plek staat nu een witgepleisterde landhoeve met ongeveer 50 bunder land.
Donkelaar
In het museum Flehite te Amersfoort wordt een tekening getoond van het huis Donkelaar, dat ook wel Dronkelaar
of Breevoort heette. Op deze afbeelding zien we een twee verdiepingen tellend gebouw met aan de achterzijde
een ronde toren. Hoewel het lijkt of we hier met een kasteel te maken hebben gehad, is dit waarschijnlijk toch
een boerderij geweest uit de 17e eeuw annex herenkamer.
Op de plaats van dit huis in de gemeente Hoogland, ten noorden van het kasteel Coelhorst staat nog steeds de
boerderij Breevoort.
Emelaar
In de gemeente Stoutenburg, ten noorden van de weg van Musschendorp naar Achterveld vinden we de boerderijen
Groot-Emelaar en Oud Emelaar. Daar tussen vinden we een terrein dat de naam Emelaar draagt. Op dit terrein
heeft waarschijnlijk vroeger een omgrachte boerderij gestaan.
Hoogerhorst
Niet ver van Amersfoort op de oostelijke oever van de rivier de Eem tegenover de "Kleine Melm" en even ten
noorden van Coelhorst vinden we een grote boerderij met de naam
"Hoogerhorst" (Hoogerhorsterweg 1). Op de plaats van de huidige boerderij heeft waarschijnlijk geen kasteel gestaan, hoewel het in 1832 nog was voorzien van een vierkante omgrachting, die mogelijk omstreeks 1840 is
gedempt. Het naar de Eem gewende woongedeelte dateert waarschijnlijk uit de 17e eeuw.
Waarschijnlijk hebben we hier te maken met een van oorprong omgrachte boerderij. We moeten ons afvragen in
hoeverre achttiende eeuwse tekeningen, die een zwaar versterkt huis tonen, betrouwbaar zijn.
Houten
Of er werkelijk een kasteel Houten heeft bestaan, is niet zeker. In het Aardrijkskundig Woordenboek van
Van der Aa wordt er wel een kasteel van die naam beschreven. Als het bestaan heeft, dan moeten we het
waarschijnlijk zoeken bij de boerderij met de "Stenen Poort" ongeveer 700 m ten westen van de Hervormde Kerk
in Houten.
Huis van Ernst van Wulven
In het archief komen we in 1265 een halve hoeve tegen, die 'situm ante Ernesti de Wlven' wordt genoemd. Dit huis
stond in Overlangbroek tussen de wetering en de landscheiding met Wijk bij Duurstede (aan weerszijden van de
Wijkerweg).
Huis van Otto van Rijningen
Volgens Dekker moet er ergens in Langbroek een leen van Otto van Rijningen hebben gelegen,
waarvan de plaats niet kan worden aangewezen. Of hier een kasteel gestaan heeft is niet duidelijk.
De vermelding staat in de lijst van leenmannen van de graaf van Gelre uit 1270. Er staat vermeld: een
hoeve land "ubi solebat manere", wat zoiets betekent als: waarop hij placht te wonen. Waarschijnlijk is
Otto in 1270 al overleden.
Groote Weede
Groote Weede stond 2 km buiten Amersfoort langs de weg naar Bunschoten. Het was minder belangrijk
dan Lutteke Weede. De eigenaars hadden vele goederen in de omgeving en er waren ook verschillende
heerlijke rechten aan verbonden.
Hieruit maakt Ir. Bardet op dat op de plaats van de huidige boerderij Groote Weede een kasteel
gestaan heeft. In het boek 'Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht' wordt hieraan getwijfeld.
Lutteke Weede
In het museum Flehite in Amersfoort bevindt zich een tekening van Lutteke Weede, bestaande uit een
groot aantal gebouwen met een drietal torens met slanke spitsen.
Het kasteel Lutteke Weede stond 1 km buiten Amersfoort, rechts van de weg naar Bunschoten.
Hoewel lutteke klein betekent, is het altijd veel belangrijker geweest dan Groote Weede.
Ook de bezitters van Lutteke Weede hadden vele goederen in de omgeving en ook waren er
diverse heerlijke rechten aan het huis verbonden. Op deze plaats vinden we nu nog een boerderij
en is van een kasteel niets te vinden.
Van den Weerd
In de 17e-eeuwse lijst van ridderhofsteden komen we een vermelding tegen van een huis met de naam
"Van den Weerd" onder Bunnik. Er is echter niets bekend van een huis met die naam.
De Welle
De naam "De Welle" komen we tegen bij een belening in 1479 door de proosdij van Oud-Munster aan Warnaer van
Zuylen. Hij werd beleend met de hofstede De Welle. In eerdere beleningen wordt gesproken van de "Oude
Hofstede ter Haer"; ook in latere beleningen wordt hiervan gesproken. Het goed moet bij Vleuten gelegen
hebben tussen de Bijleveld en de Heikop. We komen het tegen op een kaart uit 1627. Het is onduidelijk of
deze versterkt was. In de 14e en 15e eeuw werd De Welle in leen gegeven aan het
geslacht Van de Wel. In dit geslacht komt de voornaam Werner voor, wat er op kan duiden dat ze familie
waren van het geslacht Van de Haar.
Zevender
In de 17e-eeuwse lijst van ridderhofsteden komen we een huis Zevender tegen,
dat vermoedelijk uit de 14e-eeuw stamt. De omgrachting is nog zichtbaar.
Het terrein valt nu onder de gemeente Schoonhoven (Z-H).