Slot Zuylen

Ligging	Het fraaie kasteel is gelegen op de rechteroever van de Vecht tussen Utrecht en Maarssen in het dorp Oud-Zuylen, gemeente Stichtse Vecht.
Ontstaan	De exacte datum waarop het kasteel gebouwd is, is in de oude bronnen niet meer terug te vinden. In een 16e eeuwse kroniek wordt vermeld, dat het kasteel er al in 1178 stond. De oudste vermelding die teruggevonden is, dateert van 1247. Toen was het in bezit van Gijsbert van Zuijlen, in wiens familie het kasteel tot in het begin van de 15e eeuw zou blijven.
Geschiedenis	Er wordt beweerd dat het huidige kasteel op dezelfde plaats staat, waar omstreeks 883 het houten kasteel "Tule" gestaan moet hebben. En volgens een overlevering zouden de heren van Zuylen afstammelingen zijn van het Romeinse patriciërsgeslacht Colonna. Toen zij zich hier vestigden, zo gaat het verhaal, vertaalden ze hun naam en lieten ze zich Van Zuylen noemen. In hoeverre deze overlevering op waarheid berust, is moeilijk na te gaan. Duidelijk is wel dat het geslacht al zeer oud is. Al in de achtste eeuw worden de heren Van Zuylen in documenten genoemd. Het geslacht van Zuylen, dat ook eigenaar was vanaf het begin van de 14 eeuw van kasteel Anholt, net over de grens in Duitsland, sterft in 1380 in mannelijke lijn uit, met het overlijden van Frederik van Zuylen. Zijn zus Alienora erft de goederen in Het Sticht, terwijl een andere zus, Elborch geheten, Anholt erft. Alienora was in 1372 in het huwelijk getreden met de Zeeuwse edelman Van Borselen, waarmee de bezitting Zuylen aan het geslacht Van Borselen komt. De bekendste van deze Van Borselen was wel Frank van Borselen, die in 1430 in het geheim met gravin Jacoba van Beieren in het huwelijk trad. Dat dreigde hem echter zuur op te breken, want bij het horen van deze tijding ontstak Jacoba's oom, Philips van Bourgondië, die de gravin haar bevoegdheden ontnomen had en haar onder curatele had gezet, in woede. Hij wilde Frans ter dood brengen, maar die wist de straf af te wenden door van zijn afspraken op Jacoba's goederen af te zien. Vervolgens verzachtte Philips zijn oordeel en liet Van Borselen in slot Rupelmonde gevangen zetten. Een stille getuige van de korte periode zonder grote narigheden die Jacoba en Frans samen op slot Zuylen doorbrachten is de moerbeiboom in de tuin van het kasteel. Hoewel het slot in de loop van de eeuwen niet veel last van belegeringen en oorlogsgeweld te lijden heeft gehad, schijnt het toch dat men op Zuylen een zekere tijd in onmin met de burgers van de stad Utrecht leefde. De Utrechters namen in elk geval in 1422 het slot in en verwoestten het grondig. De puinhopen bleven bijna honderd jaar liggen, maar toen Willem van Rennenberg door huwelijk eigenaar werd van Zuylen, besloot hij het kasteel toch weer op te bouwen. In 1665 kwam het door vererving in het bezit van Hendrik Jacob Tuyll van Serooskerken. De Serooskerkens bewoonden het slot bijna drie eeuwen. Van dit geslacht was de bekendste telg waarschijnlijk de begaafde freule Isabelle Agneta Elisabeth Tuyll van Serooskerken, geboren in 1740 en beter bekend als de schrijfster Belle van Zuylen. Ze was een geboren en getogen Nederlandse, maar ze schreef uitsluitend in het Frans en onder de naam van Madame de Charrière. Ze was in veel dingen haar tijd ver vooruit. Maar kwam daardoor juist vaak met haar omgeving in botsing. Ze huwde met de Zwitserse huisleraar van de familie, Charles-Emmanuel de Charrière de Penthaz, waarna ze zich met hem in Colombier bij Neuchâtel (Zwitserland) vestigde. Ze is daar op 27 december 1805 overleden. De laatste bewoner van het huis was Frederik Christiaan Constantijn van Tuyll van Serooskerken, die in 1951 het huis onderbracht in een Stichting. Het kasteel in de huidige vorm dateert uit de 18e eeuw. De toenmalige eigenaar Tuyll van Serooskerke gaf Jacob Marot opdracht om het oude, vervallen en nogal onregelmatige kasteel in een statige buitenplaats te veranderen. Daarbij werd de ingang verplaatst en om die nieuwe entree mooi uit te laten komen, werd een deel van de slotgracht gedempt. De tuin aan de noordzijde van het slot kreeg een muur rondom die uniek in Nederland is, een zogenoemde slangenmuur. De zonnewarmte blijft in de nissen hangen, waardoor men er allerlei exotische gewassen en vruchten kan kweken. In het slot Zuylen, dat nu als museum dienst doet, zijn nu nog enkele vertrekken van Belle te bezichtigen. Verder trekken in dit slot de gobelinzaal met fraaie, vroeg-achttiende-eeuwse wandtapijten de aandacht.
Bewoners	1247 Gijsbert van Zuylen 1278-1307 Steven van Zuylen -1380 Frederik van Zuylen 1380-1404 Alienora van Zuylen, getr. met Frank van Borselen 1404-1408 Dirk van Borselen 1408-1422 Floris van Borselen, burggraaf van Zeeland 1422-1470 Frank van Borselen, getr. met Jacoba van Beieren kasteel in 1422 verwoest 1470-1485 Alienora van Borselen, getr. met Gijsbert van Nijenrode 1485-1504 Jasper van Culemborg (kleinzoon) 1504-1510 Elisabeth van Culemborg (overleden 1555) 1510-1541 Cornelia van Culemborg (zus), getr. met Willem van Rennenberg kasteel rond 1522 herbouwd 1541-1561 Johan Frans van Culemborg 1561-1579 Herman van Rennenberg 1579-1580 George Lalaing van Rennenberg (kasteel verbeurd verklaard) 1581-1610 Lamoraal van Egmond (beleend) 1610-1611 Anthonie van Lalaing (erfgenaam van George, koop) 1611-1617 Caspar Quinget (koopman, koop) 1617-1656 Jhr. Adam van Lockhorst 1656-1692 Jkvr. Anna Elisabeth van Lockhorst, getr. met Hendrik Jacob Tuyll van Serooskerken 1693-1729 Jhr. Reynout Gerard van Tuyll van Serooskerken 1729-1776 Jhr. Diederik Jacob van Tuyll van Serooskerken verbouwing kasteel tot buitenplaats 1776-1839 Willem René baron van Tuyll van Serooskerken 1839-1845 Carel Emanuel baron van Tuyll van Serooskerken 1845-1878 Willem René baron van Tuyll van Serooskerken, getr. met Françoise Margaretha van Weede 1878-1899 Françoise Margaretha van Weede 1899-1934 Frederik Leopold Samuel Frans baron van Tuyll van Serooskerken 1934-1951 Frederik Christiaan Constantijn baron van Tuyll van Serooskerken 1951 Stichting Slot Zuylen
Huidige doeleinden	Het kasteel is nu een museum.
Opengesteld	Het kasteel is in de wintermaanden gesloten. Wel kunnen groepen op afspraak een rondleiding krijgen. Vanaf 15 maart a.s. zijn er weer rondleidingen in het weekend. Voor de tijden zie de eigen homepage van het kasteel. (INFO). De theeschenkerij in het Slot is geopend wanneer er rondleidingen worden gegeven. In het kasteel vinden ook tentoonstellingen, lezingen en concerten plaats.
Foto's	Afbeelding van het kasteel op een kaart uit 1624 van Henrick Verstralen
Bronnen	Tekst: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht Kranteartikel in het RD van 7 januari 1993: Beroemde Nederlanders bewoonden Zuylen E. Munning Schmidt en A.J.A.M. Lisman, met tekeningen van Chr. Schut, Plaatsen aan de Vecht en de Angstel, Historische beschrijvingen en afbeeldingen van kastelen, buitenplaatsen, stads- en dorpsgezichten aan de Vecht van Zuilen tot Muiden, Alphen aan den Rijn, Canaletto, 1985, 262 blz, 2e druk Foto 1 t/m 5: uit eigen collectie Foto 6: Peter van der Wielen Foto 7 t/m 9: Elbert van Klaveren Foto 10: G. van Diest Foto 11 t/m 25: Fotodienst Utrecht Afb. 1: boek: provincie Utrecht, 1966 Afb. 2: Merkwaardige kastelen Afb. 3: Uit eigen collectie Afb. 4: Orgaan van de Historische Kring van Maarssen Afb. 5 en 6: archief van de heer H. van Osch Afb. 7: Orgaan van de Historische Kring van Maarssen, 1986, nr. 1, blz 2 - 12