Marckenburg

Ligging	Het kasteelterrein bevindt zich 900 m noordoostelijk van Schalkwijk langs het Marckenburgsepad, een paar honderd meter van het kanaal.
Ontstaan	Op zijn vroegst werd dit kasteel eind 13e eeuw gebouwd.
Andere benamingen	Merckeburg, Merckenburg.
Geschiedenis	Mogelijk werd het kasteel gesticht door een lid van de familie Ten Goye, omdat het daar maar 500 m vandaan stond. Dit kwam vaker voor als meerdere broers de erfenis moesten delen, dat er niet ver van het ouderlijk kasteel een nieuw kasteel gebouwd wordt. In 1335 sterft de familie Ten Goye in mannelijke lijn uit. Erfdochter Margriet Ten Goye trouwt met Hendrik van Vianen. In 1347 besluit Bisschop Jan van Arkel voor enkele jaren naar het buitenland te gaan. Hij stelt dan zes voogden aan over Het Sticht, waaronder Hendrik van Vianen. Als hij in 1352 terug komt worden de zes voogden uit hun ambt ontzegt. Hendrik van Vianen en nog twee andere zijn het daar niet mee eens en binden de strijd aan met de bisschop. Vrij snel daarna sterft Hendrik van Vianen en zijn zoon Gijsbrecht zet de strijd voort. In mei 1353 wordt dan Marckenburg belegerd en na negen weken beleg ingenomen en verwoest. Op 22 oktober 1355 vindt er een verzoening plaats met de bisschop. Gijsbrecht van Vianen belooft Ten Goye niet verder te versterken en Marckenburg mag niet meer herbouwd worden. In 1988 heeft de gemeente Houten een bodemweerstandsmeting uit laten voeren op het kasteelterrein van Marckenburg door de RAAP. Aan de hand van deze meting kan een rechthoekige plattegrond worden herkend, maar de details waren vaag. Uit het onderzoek kon verder worden vastgesteld dat het kasteel op een rechthoekig eiland, maar eventuele hoektorens of andere uitbouwen werden niet aangetroffen. In de grachten werden kloostermoppen aangetroffen met het formaat 31x15x7 cm. Men besloot geen verdere actie te ondernemen; wel blijft het terrein op de lijst van beschermde gebieden staan. Direct naast het Marckenburgsepad staat een huis (adres: Provincialeweg 12), met op de gevel een reliëf van het oude kasteel.
Bewoners	1335 - 1352 Margriet ten Goye, getrouwd met Hendrik van Vianen 1352 - 1353 Gijsbrecht van Vianen
Huidige doeleinden	Het kasteelterrein van 28,5 bij 20 m wordt gemarkeerd door een omwalling. Binnen deze omwalling is een picknicktafel geplaatst.
Opengesteld	Via het Marckenburgsepad is het terrein vrij toegankelijk.
Foto's
Bronnen	Tekst: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht, onder redactie van B. Olde Meierink, Utrecht, Uitgeverij Matrijs, 1995 Archeologische kroniek van de Provincie Utrecht, 1988-1989 Archeologische kroniek van de Provincie Utrecht, 1990-1991 Foto 1: uit eigen collectie