Het Park

Ligging Deze buitenplaats besloeg een langgerekt gebied tussen de Maliesingel en de Nachtegaalstraat met aan weerszijden de Schoolstraat en de Parkstraat in Utrecht. Het huis Het Park stond op de plek van Parkstraat 26 en 28.

Ets van het huis door J.Spilman uit 1792 (naar J. de Beijer, 1744)

Ontstaan Het Renaisancehuis is rond 1640 gebouwd.
Geschiedenis Van 1653 tot 1677 wordt het huis bewoond door de dominee-dichter Jodocus van Lodensteyn. Deze zeer-godsdienstige man was bij alle lagen van de bevolking geliefd. In het tuinhuis organiseerde hij godsdienstige bijeenkomsten met zijn geestverwanten, zoals Voetius en Anna Maria van Schuurman. In 1673 werd Van Lodensteyn met nog negentien andere aanzienlijke burgers door de Fransen als gijzelaars meegenomen. Na een verblijf van drie maanden in een fort bij Kleef, keerde hij pas terug, nadat de gemeente Utrecht f. 500.000,- had betaald aan de Fransen in ruil voor de vrijheid van de stad.
Begin 19e eeuw is het huis eigendom van N.G. Buddingh, die in 1813 door de Fransen als krijgsgevangene wordt meegenomen.

Op een ets van H. Spilman van voor 1784 is het huis afgebeeld. Deze ets werd gemaakt aan de hand van een tekening van Jan de Beijer uit 1744, die helaas verloren is gegaan. Volgens de heer Bokhove zijn de tekeningen van Jan de Beijer erg nauwkeurig en hij komt tot de voorzichtige conclusie dat het gebouw 6 x 9,60 m groot was en 12 m hoog. De toren had een hoogte van 15 tot 15,50 m.
Op een kaart van Henrick Verstralen uit 1629 zien we op de plek van het huis Het Park een vierkante tuin van ca 100 x 100 m met vier ingetekende vakken, terwijl een kaart van H. Ruysch uit 1664 deze vier vakken ook weer toont, nu inclusief huis. Hieruit kunnen we opmaken dat Lodensteyn rond 1640 een nieuw huis heeft laten bouwen. Mogelijk zien we zijn huis boven de bomen uitsteken op een tekening van de Maliebaan uit ca. 1660 door Herman Saftleven. Op deze tekening zien we van het huis alleen het dak met een dakkapel en 2 schoorstenen.

Volgens Wilmer lijkt het er op, als we kijken naar de ets van Spilman, dat het Renaissancehuis uit 1640 gebouwd is tegen een mogelijk ouder en hoger huis, met een middeleeuwse uitstraling. Als we naar de overige bewaard gebleven afbeeldingen kijken, dan kunnen we ons afvragen of dit zo is. De oude toren op de ets van Spilman komen we ook al tegen op de tekening van Jan van Vianen uit 1725, terwijl we nog geen huis tegen komen op de kaart van Verstralen. Of Verstralen is het huis vergeten in te tekenen of Het Park heeft geen middeleeuwse voorganger gehad. Bovendien kan de vraag gesteld worden of het huis oorspronkelijk alleen uit een woontoren bestond, want op de tekeningen van Herman Saftleven uit ca 1660 en Jan van Vianen uit 1685 lijkt er meer dan een woontoren te staan.
De heer Bokhove vermoedt dat er sprake is geweest van twee huizen Het Park. Het huis dat door Lodensteyn werd gebouwd, werd vermoedelijk rond 1740 afgebroken en iets westelijker werd er een nieuw huis gebouwd. De huis stond waar zich nu Schoolstraat 2 en 7 t/m 11 bevinden. Niet lang na de bouw van dit tweede huis is dan de tekening van Jan de Beijer gemaakt, die verloren is gegaan.

Een groot gedeelte van de tuin hoorde later, de heer Bokhove vermoedt in of na 1758, niet meer bij het huis, maar was een openbaar park geworden met een sociëteit en een herberg waar men ook kon kolven en kegelen. Als er iets te vieren was, kon er gedanst worden in een verlichte tuin.
Tussen 1847 en 1850 moet het huis gesloopt zijn en vanaf 1870 werd op het terrein van het vroegere huis begonnen met de bouw van nieuwe huizen. Zo ontstond de Parkstraat. Drie jaar later koopt de gemeente het gedeelte van de buitenplaats aan de Nachtegaalstraat om er een school te bouwen. Aan deze school dankt de Schoolstraat zijn naam.
Bewoners 1653 - 1677 Jodocus van Lodensteyn
begin 19e eeuw N.G. Buddingh
Huidige doeleinden Van het huis is niets meer terug te vinden.
Opengesteld n.v.t.
Foto's Kaart van het terrein van Het Park in 1629 Afbeelding van het huis op een tekening van H. Saftleven ca 1660 Afbeelding van het huis op een tekening van H. Saftleven ca 1660
Het Park op een tekening van Jan van Vianen (1685) Detail van kaart van Jan van Vianen (1725) Minuutplan van het gebied rond Het Park in 1832
Bronnen Tekst: C.S.S. Wilmer, Buitens in Utrecht, 1982
N. Bokhove, Jodocus van Lodensteyn en Het Park, Waar stond dat huis nu eigenlijk, In: De Utrechtse Boekhouder, tijdschrift voor Utrechts literair erfgoed, blz 14-18, 2e jrg, 2012, nr. 3, blz. 14 - 18
Afb.1: Buitens in Utrecht, 1982
Afb. 2 t/m 6: N. Bokhove, Jodocus van Lodensteyn en Het Park