Heemstede (I)

Ligging De ridderhofstad Heemstede lag in het oostelijke deel van Jutphaas, nabij de grens tussen Houten en Nieuwegein, ongeveer 500 m van Heemstede II.
Waarschijnlijk bevinden zich de funderingen nog in de grond in een boomgaard tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en het Merwede kanaal, dit gebied heet ook wel de Vuilcopse polder.

Tekening van Roelant Roghman uit 1646/7

Ontstaan In 1323 is er al sprake van een ridderhofstad Heemstede. In de tweede helft van de 17e eeuw werd het kasteel gesloopt.
Geschiedenis In 1323 is ridder Everard van Heemstede eigenaar van het kasteel. Vermoedelijk was hij een telg uit het oude Utrechtse geslacht Van Wulven, maar noemde hij zich naar zijn bezit Van Heemstede. De ridderhofsteden komen vrijwel alleen in de provincie Utrecht voor. Een ridderhofstad is een adellijk goed met een versterkt huis (kasteel), dat in latere tijden recht gaf op een plaats in de statenvergadering.
In 1404 wordt Elsabe Mouwer, die getrouwd is met Godschalk van Winssen, beleend met Heemstede door de heer van Vianen. Zij wordt beleend met een hoeve land "mit husinge ende hofstede geheiten die Heemstede".

Het kasteel Heemstede heeft tot in de zeventiende eeuw bestaan.
De grond werd in 1919 gekocht door de familie Heijmeijer van Heemstede en is nog steeds in hun bezit.

Het kasteel was in hoofdzaak een rechthoekig versterkt huis van drie verdiepingen hoog. Van oorsprong zal het een woontoren zijn geweest, dir naderhand aan twee zijden is uitgebreid. Op de tekening van Roeland Roghman zien we rechtsvooraan de woontoren met er achter en links ervan een aanbouw, die evenhoog is. Ze stond op een kunstmatig opgeworpen heuvel (motte) en was door een slotgracht omringd. In de loop van de tweede helft van de 17e eeuw is de ruïne gesloopt. Het enige wat er nog van dit bouwwerk over is, is een aantal grote oude bakstenen (kloostermoppen) van de vroegere fundering die bij een bodemonderzoek gevonden werden.
Bewoners 1323 ridder Everard van Heemstede
1919 - heden familie Heijmeijer van Heemstede
Huidige doeleinden De plaats waar het kasteel gestaan heeft is nu een boomgaard.
Opengesteld Dit terrein is niet toegankelijk.
Foto's Reconstructietekening van het kasteel door R. Roghman (1646/7)
Bronnen Tekst: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht
Kranteartikel uit 1992 door C.J. Hoogland: Kasteel moet oude glorie terugkrijgen
O. Wttewall, kastelen en kasteelterreinen in Houten, In: Het Kromme Rijngebied, 1998, blz. 35 - 49
Afb. 1: Kastelen en ridderhofsteden in Utrecht
Afb. 2: boek: Provincie Utrecht, 1966