Stadskasteel Drakenburg

Ligging Dit stadskasteel staat aan de Oudegracht, nr. 114, op de hoek Oudegracht/Drakenburgstraat te Utrecht.

Foto van voor- en zijgevel van het huis

Ontstaan Het oudste huis wordt al in de 12e eeuw genoemd.
Geschiedenis Het stadskasteel Drakenburg is mogelijk het oudste huis van Utrecht: mogelijk werd het al in de 11e eeuw gebouwd. Het huis heeft geen weergang met kantelen gehad, maar ondanks dat, moeten we het toch rekenen tot de stadskastelen, omdat het een groot samengesteld huis is. De kapconstructie dateert uit 1300.
Het geslacht Drakenborch komt voort uit een heel oud Stichts geslacht, dat nog tot 1328 de naam van 'Wernaers Sone' voerde. In dat jaar echter gaat Frederik haren Wernaers Sone zich Van Drakenborch noemen.

In 1300 komt het huis voor in een schepenoorkonde en wordt dan 'Vredericx steenhuse, harer Werners Sone' genoemd, 'daer hi nu in woent, ghelegen tusschen haren Jans Brugghe ende der Beyerbrugghe an die hoestside van der graft'. Het huis moet toen al uit meerdere verdiepingen hebben gestaan, omdat er gesproken wordt over 'den nedersten solre'.
De eigenaar van Drakenburg leefde in de 13e en begin van de 14e eeuw in voortdurende onmin met de overbuurman van het stadskasteel Oudaen, tot in 1425 Cornelia van Drakenborgh een relatie kreeg met Frederic van Oudaen.

Het huis wordt gekarakteriseerd als een 13e eeuws diep hoekhuis, bestaande uit 3 bouwlagen en een zadeldak. De nok staat loodrecht op de voorgevel. Het huis is voortgekomen uit een nog ouder huis uit de 12e eeuw, dat in tufstenen was opgebouwd. In de zijmuren, maar vooral ook in de zuidelijke muur, die nu ingebouwd is, vinden we een aantal tufsteenfragmenten.

Over het oudste huis is niet veel bekend. Aan de hand van de tufstenen, die we nog in het muurwerk tegen komen, weten we dat het in elk geval 6 meter hoog was. De gebruikte tufsteen was waarschijnlijk afkomstig uit de Eifel. Er werd gebruik gemaakt van verschillende formaten steen, variërend van 26 tot 68 bij 9 tot 14 cm.
Oorspronkelijk moet het een vrijstaand huis zijn geweest, zonder onderkeldering. Omstreeks 1300 is huis grondig verbouwd en verhoogd met een verdieping. Hierbij werd nu gebruik gemaakt van baksteen. Zelfs de gevels werden bijna allemaal vernieuwd en tegen de achtergevel werd een achterhuis aangebouwd. Het huis heeft een plattegrond van 22 bij 9 m en meer naar achteren zelfs 10 m.

De voorgevel van het huis bezat kruiskozijnen in verdiepte spitsbogen, terwijl we in het interieur nog uit de Middeleeuwen stammende wandschilderingen met riddertaferelen aantreffen.
Aan de achterzijde, staat rechts van het hoofdhuis, nog een zijhuis, dat waarschijnlijk oorspronkelijk niet bij Drakenburg hoorde. Dit zijhuis stamt uit de 13e eeuw en telt 2 bouwlagen. tenslotte staat langs de Drakenburgstraat nog een 18e eeuwse aanbouw van één bouwlaag. Deze aanbouw heeft een zadeldak en een nok loodrecht op de Oudegracht. Onder dit huis bevindt zich ook nog een kelder.

Tussen 1962 en 1967 is het huis grondig gerestaureerd. Boven de voordeur werd op een gevelsteen aangebracht met de naam Drakenborch erop, terwijl in de geveltop een steen geplaatst werd met in Romeinse cijfers het jaartal van restauratie (1967). Deze restauratie werd uitgevoerd door Th. Haakma wagenaar. De voorgevel werd herbouwd in middeleeuwse trant, met in de ondergevel zowel 18e eeuwse als moderne elementen. In het interieur is veel aandacht besteed aan het conserveren van bouwsporen en restanten van plafond- en wandafwerking.
In het huis zijn muurschilderingen terug gevonden. Deze bestaat uit een brede strook met bladerrankwerk, waaronder we een 14e eeuwse illusionistische uitbeelding van hangende draperieën vinden. Erboven zien we een voorstelling van o.a. een ridder en een jonkvrouw te paard, een lopend persoon, en vos en een stadspoort.

In de jaren 80 van de vorige eeuw was het cantoraat van de Utrechtse Universiteit in het huis gevestigd. Na het vertrek daarvan, is er een modewinkel in gekomen.
Bewoners 1328 Frederik haren Wernaers Sone Van Drakenborch
1539 Wernaer van Drakenburch
Huidige doeleinden Er is een modewinkel in het huis gevestigd.
Opengesteld Het huis is niet toegankelijk.
Foto's Foto van voorgevel van het huis op 26 juni 2006 Foto van het huis Foto van het trappenhuis Foto van de zaal met middeleeuwse fresco's
Foto van een deel van de middeleeuwse fresco's in de zaal Schematische tekening van de voorzijde van het huis
Bronnen Tekst: Achter Utrechse gevels, aflevering 4 (Stadskastelen), blz. 120-123
Guus Kemme (Samensteller) Architectuur Gids voor Utrecht, 1990
ANWB, Eigen land met open ogen, Utrecht, 1966, blz. 33
Foto 1 en 2: uit eigen archief
Foto 3: Guus Kemme (Samensteller) Architectuur Gids voor Utrecht, 1990
Foto 3 en 5: Achter Utrechse gevels, aflevering 4 (Stadskastelen)
Foto 6: Het Utrechts archief
Afb. 1: Achter Utrechse gevels, aflevering 4 (Stadskastelen)